Bir Türk vatandaşı olarak cumhuriyetin kendisine kazandırmış olduğu hak ve sorumlulukları fark eder. Vatandaşlık bilincine sahip olan bireylerin en temel özelliği vatandaşlığın kendisine sağladığı haklara sahip çıkmak ve vatandaşlığın kendisine yüklediği ödevleri yerine getirmektir. Vatandaşlık hak ve ödevlerinin neler olduğu anayasa ile belirlenmiştir. Kişi dokunulmazlığı, özel hayatın gizliliği, konut dokunulmazlığı, haberleşme hürriyeti, yerleşme ve seyahat hürriyeti, din ve vicdan hürriyeti, eğitim ve öğrenim hakkı, çalışma hakkı, seçme ve seçilme hakkı sahip olduğumuz hak ve hürriyetlerden bazılarıdır. Hak ve hürriyetlerin olduğu yerde görev ve sorumluluklar da vardır. Yasalara uymak, vergi vermek, askerlik yapmak, seçimlere katılmak gibi ödevleri yerine getirmek de vatandaş olma bilincinin bir gereğidir.